گفتگو با جناب آقای دکتر محمودحشمتی فناور موفق، عضو هیات علمی گروه آموزشی مهندسی مکانیک و رئیس دانشکده انرژی دانشگاه صنعتی کرمانشاه
آقای دکتر حشمتی لطفا رشته تخصصی خود و تاریخچه آن را معرفی بفرمائید.
به نام خدا. مهندسی مکانیک دارای گسترهی وسیعی از فعالیتها و کاربردها میباشد و یکی از رشته های پرطرفدار در کشور ما به شمار می رود. علم مکانیک با استفاده از مفاهیم پایه علم فیزیک و به تبع آن ریاضی به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارد بر آن ها می‌پردازد و می‌کوشد تا با توجه به نتایج بررسی‌های خود با بکارگیری اصول حاکم، طرحی نو در زمینه طراحی محصولات و سیستم های مکانیکی ارایه دهد.
در شروع آموزش مهندسی در ایران، مهندسی مکانیک با برق یکی بود و "الکترو مکانیک" نامیده می شد. اما به تدریج این دو رشته از هم جدا شدند. به مرور رشته های دیگری مانند مهندسی شیمی و مواد نیز از آن جدا شد. با پیشرفت صنعت و نیاز صنایع به تخصص های مختلف، از مهندسی مکانیک دو گرایش "طراحی جامدات" و " طراحی سیالات" و بعد از آن "ساخت و تولید" نیز ارائه شدند. دروس رشته مهندسی مکانیک ملموس و کاربردی هستند و اغلب دروس این رشته، نیاز به ریاضیات و دیفرانسیل پیچیده و تجسم فیزیکی قوی دارد .در حال حاضر، گرایش های مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی حذف شده است و فقط دروس مختلفی در قالب دروس اختیاری برای گرایش های بسیار متنوع مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارائه می شود. در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز گرایش های بسیار متنوعی وجود دارد که مهمترین آنها "طراحی کاربردی"، "تبدیل انرژی" و "ساخت و تولید" می باشند.
سطح علمی این رشته را در دانشگاه های ایران چگونه ارزیابی می کنید؟
خوشبختانه این رشته در اغلب دانشگاه های مادر و صنعتی کشور در مقاطع مختلف کارشناسی و تحصیلات تکمیلی دایر هست و اساتید بسیار توانمندی در این حوزه به امر آموزش و پژوهش اهتمام دارند. آزمایشگاه ها و امکانات آموزشی مناسبی نیز هم در اغلب دانشگاه ها جهت آموزش این رشته وجود دارد که البته نیازمند تقویت، بروز رسانی و توسعه هست. فلذا از این حیث شرایط خوبی داریم.
جناب دکتر آیا موانعی برای توسعه این رشته در کشورمان وجود دارد؟
به نظرم مهترین ایراد، عدم ارتباط مناسب دانشگاه و صنعت هست که البته مشکل اغلب رشته های دانشگاهی به خصوص رشته های مهندسی می باشد و محدود به رشته مهندسی مکانیک نیست و این عدم ارتباط مناسب با بخش صنعت، باعث عدم توسعه معنادار و ثروت آفرین و رفاه آور برای مردم و جامعه خواهد بود و صرفا توسعه ما به صورت کمی و محدود به مسائلی خواهد شد که صرفا از جنبه آکادمیک دارای ارزش می باشند.
آقای دکتر لطفا توضیحی در مورد بیوگرافی و سوابق علمی خود ارائه فرمائید.
بنده فارغ التحصیل مقاطع کارشناسی و دکتری از دانشگاه رازی و همچنین مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه شیراز می باشم. از سال 90 نیز با راه اندازی رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه صنعتی کرمانشاه فعالیت دارم. چاپ 25 مقاله ISI در مجلات معتبر علمی، ارائه 13 مقاله در کنفرانس های معتبر علمی و بین المللی، انجام 10 طرح پژوهشی صنعتی، تدوین 6 مورد استاندارد ملی، راهنمایی بیش از 15 پایان نامه کارشناسی ارشد و داوری مقالات و اختراعات مختلف بخشی از فعالیت های پژوهشی بنده در این مدت بوده است. راه اندازی آزمایشگاه ها و کارگاه های مختلف و همچنین برگزاری دوره ها و ورکشاپهای عملی جهت توانمندسازی دانشجویان نیز بخشی از فعالیت های آموزشی بوده است.
آقای دکتر لطفا در رابطه با طرح های پژوهشی خارج از دانشگاه که در رابطه با حوزه صنعت انجام داده اید، برای ما کمی توضیح بدهید و اینکه این طر ح ها تا چه حد عملیاتی شده اند.
ما در کشور در خصوص صنعت، مسائل زیادی داریم که نیازمند چاره جویی و در برخی موارد نیازمند ارتقا و بهبود می باشند و خوشبختانه توان و پشتوانه علمی بسیار خوبی در دانشگاه های ما برای این امر نیز وجود دارد. بنده هم به تناسب حوزه کاری و تخصص خودم در شاخه مکانیک جامدات و طراحی کاربردی طرح های پژوهشی مختلف برای شرکت پالایش نفت کرمانشاه، شرکت آب منطقه ای، شرکت پتروشیمی کرمانشاه، شرکت پالایش گاز ایلام و... انجام داده ام که مهمترین آنها طراحی و ساخت یک نمونه فن کامپوزیتی برای پالایشگاه بوده است.
با کمال افتخار حضرتعالی طراح و سازنده فن های کامپوزیتی هستید که هم اکنون در صنعت در حال استفاده و بهره برداری می باشند، لطفا در رابطه با این موضوع برای خوانندگان ما توضیحاتی ارائه بفرمائید.
فن ها بخش مهمی از سیستم های کولینگ (خنک کاری) در پالایشگاه ها، پتروشیمی ها، نیروگاه ها، صنایع غذایی و... می باشند و بهینه سازی عملکرد آنها از نقطه نظر ارتعاش، افزایش حجم هوادهی ،راندمان و طول عمر آنها و همچنین کاهش دفعات خرابی همواره مطلوب و مورد بررسی می باشد. در این راستا ما یک نمونه فن پالایشگاه را بازطراحی نموده و اجزاء مختلف آن نظیر پره ها، هاب و مجموعه درایو شفت آن را طراحی و در کارگاه کامپوزیت دانشگاه صنعتی کرمانشاه ساخته ایم و خوشبختانه نزدیک به یک سال هست با بهترین عملکرد در یکی از نقاط مهم پالایشگاه در حال سرویس می باشد.
آیا با دانشگاه ها و مراکز علمی جهان همکاری داشته اید؟
بله با اساتید دانشگاه مک گیل کارهای پژوهشی مختلفی در حال انجام داریم.
توصیه شما به دانشجویان رشته مهندسی مکانیک چیست؟
به دانشجویان عزیز عرض می کنم که خوشبختانه چشم‌انداز شغلی مهندسان مکانیک در کشور ما، امیدبخش و پایدار است. مهندسان مکانیک اغلب در بخش‌های صنعتی مانند هوا فضا، خودروسازی، صنعت نفت، واحدهای شیمیایی، پتروشیمی، تولید لوازم خانگی، فناوری نانو، ساختمان‌سازی، تولید انواع فرآورده‌های مصرفی، انرژی، مشاوره مهندسی و کلیه فعالیت هایی که نیاز به راه‌اندازی خط تولید یا اتوماسیون دارند نقش عمده‌ای ایفا می‌کنند. در کشور ما صنعت نفت، صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی و صنعت هوافضا، مهمترین زمینه‌های شغلی را برای مهندسان مکانیک فراهم کردهاند و هر ساله نیز، بخش عظیمی از فارغ التحصیلان مهندسی مکانیک جذب صنایع وابسته به نفت و پتروشیمی می‌شوند. همچنین عده بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته جذب وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی فعال در عرصه صنعت و انرژی می‌شوند.
بنابراین ضروری است دانشجویان عزیز دانش خود را در زمینه طراحی و تحلیل مسائل مختلف مهندسی مکانیک تعمیق ببخشند و تلاش کنند ارتباط بین مفاهیم تئوری و مسائل عملی حوزه های مختلف مهندسی مکانیک را از اساتید خود به خوبی بیاموزند و انشاالله با این الزمات آینده خوبی در پیش رو خواهند داشت.
